Tag: Boeken

EEN nieuwe verschijning onder de maandbladen is “Musica Sacra”, tijdschrift voor kerkmuziek, een uitgave van de Lutherse werkgroep voor kerkmuziek. Het welverzorgde blad, dat onder redactie staat van Willem Mudde, wil niet alleen voorlichting geven op liturgisch, hymnologisch en kerkmuzikaal gebied, maar bovendien de vorming dienen van een nieuwe oecumenische samenwerking met andere, niet-Lutherse werkgroepen.

Vooral op practische vraagstukken wil men de aandacht vestigen: op de zang en de orgelbespeling, op de huismuziek ook. Zo hoopt men tevens een bijdrage te leveren tot de vernieuwing der kerkmuziek. Tot de medewerkers van het eerste nummer behoren o.a. prof. Dr. W. J. Kooiman.

De bijdragen zijn van nogal ongelijk niveau, en enkele er van steken nauwelijks boven de middelmaat uit. Dat hier voor de liefhebbers toch veel interessants te vinden is, mag de betreffende instanties tot voldoening stemmen. Prijs per nummer f 0,75, abonnementsprijs per jaargang f 3,-.

In de bij “De Toorts” te Heemstede verschijnende serie “Lusthof der lekenmuziek” zag een “dansnummer” het licht, dat negen Engelse contradansen bevat, en vier dansen van Boismortier (1727). Aardige, onopgesmukte muziek is het, bedoeld voor de muzikale leek, die zelf fluit, viool, hobo of gitaar bespeelt. Jammer dat de Engelse contradansen door Daniël Ruyneman wat schools zijn bewerkt. Prijs f 1,25.

L. V. D.

ALS men eenmaal weet, dat “Een eeuw Nederlandse muziek” van prof. Eduard Reeser de periode 1815-1915 behandelt, dan zal men dit belangrijke stuk cultuurgeschiedenis met veel interesse lezen: prof. Reeser heeft een bijzonder uitgebreid materiaal verzameld over de componisten uit dit tijdvak, om enkele te noemen, Wilms, Verhulst, Van Bree, Viotta, Diepenbrock. Dat moet een ware titanenarbeid geweest zijn. Jammer dat men pas op de allerlaatste pagina te weten komt tussen welke jaren het hier behandelde zich afspeelt. De inleiding zegt er niets over en daardoor vooral zou ik mij kunnen voorstellen dat menige lezer af en toe ergernis voelt opkomen over de oppervlakkige behandeling van de muziek ná 1915.

De eerste 279 bladzijden bieden zoveel belangwekkende historische stof dat het boek alleen daaraan al zijn niet te miskennen waarde ontleent. Dat de schrijver de talloze muziekvoorbeelden vaak van nietszeggende verklaringen en opmerkingen voorzien heeft, is begrijpelijk: prof. Reeser is immers musicoloog en geen musicus.

De pagina’s 281 en 282 zijn toch nog – zij het oppervlakkig – gewijd aan de muziek na 1915. Dat hierin storende fouten en merkwaardige opsommingen voorkomen, ontsiert het geschrift. Voor de voluit onverbeterlijke uitgave (met vele illustraties) verdient Querido niets dan lof. Prijs f 15.-.

L. V. D.

“MUZIEK IN KORT BESTEK” is de titel van een door G. van Ravenzwaaij en Alph. Asselbergs geschreven boek, dat wel ongeveer bevat wat die naam uitdrukt. De eerste auteur verzorgde een summiere muziekgeschiedenis, waarin over het algemeen veel juiste opmerkingen worden gemaakt. De tweede schrijver, die evenals de eerste wat moeizaam het Nederlands hanteert, behandelde de theorie der muziek in vogelvlucht.

Bijzondere aandacht verdienen Max Vredenburg’s bijdragen over film- en balletmuziek en die van Will G. Gilbert over jazzmuziek. Het boek, dat door de Nederlandse Keurboekerij uitnemend is uitgegeven, kost f 10.90. Vooral voor leken-muziekliefhebbers, die geen lexicon willen bezitten, maar doodgewoon iets over muziek willen lezen, is het een waardevolle aanwinst.

Dat de Nederlandse muziekuitgeverij niet voor de buitenlandse behoeft onder te doen, bewijst het door S. Schuitema bijeengelezen bundeltje dansen van grote meesters, dat de naam kreeg: “Do-re-mi van de pruikentijd”.

En niet alleen de uitgave is onovertrefbaar goed verzorgd, maar ook de keuze van korte, over het algemeen gemakkelijke dansjes van o.a. Purcell, Bach, Händel en Croft, is alleraardigst. Zij, die nog niet zo lang pianoles krijgen, dienen deze uitgave te bezitten; zij kost f 3.25.

L. V. D.

DE uitgeverij Julius Steeger te Bayreuth heeft onlangs enkele publicaties het licht doen zien die ook voor de Nederlandse muziekliefhebbers van belang zijn. Vooral het bundeltje essays van Hans Mersmann dat “Neue Musik” heet, bevat menig interessant en van oorspronkelijkheid getuigend artikel. Met name het essay over de luisteraars is van uitermate grote importantie (f 3.75).

Het fotomateriaal dat, van een korte tekst voorzien, de inhoud uitmaakt van Leo Hans Schneider’s boekje “Neue Musik, Bayreuther Wochen” demonstreert met welk een intensiteit het muziekleven en -onderricht in Duitsland alweer ter hand wordt genomen (f 4.45).

Zij die zich tot theoretische gebieden der muziek voelen aangetrokken, zullen hun voordeel kunnen doen met Hermann Pfrogner’s “Von Wesen und Wertung neuer Harmonik”, waarmee men het niet steeds eens hoeft te zijn om er toch de verdiensten van te erkennen. (f 3.75).

Dat de Duitser er van houdt symbolen en mythen mede te betrekken in zijn beschouwingen over cultuur, is bekend. Niemand zal het dan ook verbazen te bemerken dat Kurt Overhoff’s uitstekende boekje “Richard Wagners Tristan-Partitur” een “muzikaal-philosophische verklaring” is, voor zover muziek langs deze weg inderdaad te benaderen is. Wie zich met de methode kan verenigen, vindt stellig veel frappants in deze korte, niettemin grondige studie (f 5.25).

L. V. D.

IN “Drie Franse liederencomponisten” beschrijft Hennie Schouten de liederen van Duparc, Fauré en Debussy. Om hun kunst in een cultuur-historisch verband te situeren, wijdde de auteur vooraf hoofdstukken aan “De Franse poëzie sedert de Romantiek”, waarin Hugo, de Vigny, de Musset, de Lisle, Baudelaire, Verlaine e.a. worden besproken, en aan “Het Franse lied voor Duparc”. Componisten als Berlioz kregen daarin een plaats toegemeten.

De hoofdschotel: Duparc, Fauré en Debussy, is hier grondig geserveerd, met vele analyses en notenvoorbeelden. Menig zanger zal er zijn voordeel mee kunnen doen, ofschoon Schouten nergens verrassend rake dingen zegt, die nieuwe gezichtspunten aan het licht brengen. Verrassend onjuiste opmerkingen maakt hij ook echter niet, zodat het geheel toch wel geslaagd is.

Jammer, dat de schrijver uit zijn onderzoek naar deze interessante materie geen cultuurfilosofische conclusies heeft getrokken. Dat zou dit, door de Uitgeversmaatschappij Holland in Amsterdam, uitmuntend verzorgde boek aanmerkelijk aan waarde hebben doen winnen. Nu is dit geschrift blijven steken in de wat didactisch-stijve opsomming van een reeks meesterlijke liederen. Prijs f 6.90.

L. V. D.

[Afbeelding ontbreekt]

(Van onze muziekredacteur)
DIT plaatje vormt het begin van een alleraardigst boekje “Klankenwereld”, dat Magda Evertse-Blede schreef voor heel jonge kinderen, die piano willen spelen. De zes poppetjes worden uitgeknipt en aan het eind van de toetsen geplaatst, precies zoals op het plaatje is aangegeven. Nu stel je je voor dat je een pianist bent en gaat eenvoudigweg de “poppetjes spelen”. Eerst komt Daantje, dan Koning Gijsbrecht en Prinses Anneloesje en je speelt nu al een echt stukje met een tekst er bij: Hop paardje hop. Hopsasa, Heisasa, Hopsa, Heisa Hop.

Op de laatste bladzijde ben je al zo ver, dat je “Slaap kindje slaap” helemaal kunt uitvoeren. Dit hoeft niet lang te duren; ik heb tenminste een meisje van zes jaar ontmoet, dat binnen een half uur dat laatste liedje zonder fouten speelde.

Broekmans & van Poppel in Amsterdam gaven het boekje kleurig en fris uit; het kost f 1.25.

Franz Werfel heeft met zijn “Verdi, Roman der Oper” een bijzonder belangwekkend boek geschreven, dat geen biografie is en zelfs geen geromantiseerd levensverhaal. Het wijkt van deze vormen in zoverre af, dat het met psychologische helderheid en geschreven in een poëtische, beeldrijke taal een episode uit Verdi’s leven behandelt. Biografische feiten zijn hier ongemerkt vervlochten met de vertelling, die door haar verbeeldingskracht ongemeen boeiend is.

En door dat verhaal heen merkt men voortdurend het culturele leven van heel die tijd, die behalve door Verdi vooral door de fascinerende figuur van Wagner werd beheerst. Het is duidelijk, dat Werfel om zulk een roman te schrijven, een mateloze eerbied en een aan heldenverering grenzende liefde voor Verdi moet hebben bezeten. Daarvan getuigt dit omvangrijke geschrift, dat door Bermann-Fischer Verlag uitermate verzorgd werd uitgegeven in de reeks van Werfel’s verzamelde werken, voortdurend. (Prijs f 9.50).

“Eén alleen” is de titel van de zeer goede zangbundel, die Bosch & Keuning N.V. te Baarn uitmuntend uitgaf. De samenstellers Aug. Weiss en J. C. Andreae hebben in deze derde druk de nieuwste liederen opgenomen, die o.a. ter gelegenheid van de bevrijding, de kroning van koningin Juliana en het regeringsjubileum werden gecomponeerd. De bundel bevat overwegend geslaagde en frisse liederen, weinig conventioneels en veel nieuws. (Prijs f 7.90).

L. V. D.

(Van onze muziekredacteur)
Het Februari-nummer van “Mens en Melodie” (algemeen maandblad voor muziek) is weer even verzorgd en prachtig geïllustreerd als altijd. Bijzonder belangwekkend zijn het artikel, dat Wouter Paap wijdde aan de orkestbewerking van de Mis van Alphons Diepenbrock, en Max Möller’s bijdrage over oud-Hollandse vioolbouwers.

Gerrit Vellekoop wijst op enkele interessante Amerikaanse boeken over muziek en bij de vele recensies treft vooral die over de kameropera “Camerata”.

HET prachtig uitgevoerde “Jahrbuch der Musikwelt”, dat onlangs bij uitgeverij Julius Steeger te Bayreuth voor het eerst verscheen, en onder redactie stond van Herbert Barth, bevat een enorme verzameling gegevens op elk gebied van de muziek. Het moet een geweldige opgave zijn geweest dit overstelpende feitenmateriaal te verzamelen. Om U een indruk te geven: men vindt er o.a. lijsten in met bijna alle muziekorganisaties van de wereld, met bibliotheken, gezelschappen, verenigingen, muziekscholen, concertinstellingen, orkesten en koren.

Natuurlijk zijn alle componisten en uitvoerenden (met adres) vermeld en ook schrijvers over muziek en paedagogen. Dat speciaal wat Nederland betreft niet alles foutloos is opgenomen, was te verwachten voor wie onze propaganda voor de eigen cultuur kent. Men vindt sommige landgenoten – musici – niet en andere, totaal vergeten, wel. Maar dat zijn dingen, die bij een volgende jaargang wel verbeterd zullen worden.

Een “jaarboek” is het, want het behandelt ook al datgene, wat er op muziekgebied het afgelopen jaar in de wereld is gebeurd. Zo kan men bijvoorbeeld vinden welke premières in 1949 plaats vonden. En ten slotte schreven auteurs van naam enkele belangwekkende musicologische artikelen. Dat het geheel (nog) wat Duits georiënteerd is, zal wel zijn toe te schrijven aan de moeilijkheid alle informaties uit het buitenland te krijgen. Ook dit kan in de toekomst verholpen worden; reeds nu voorziet het boek in een behoefte. Iedere muziekliefhebber en musicus zal er zijn voordeel mee kunnen doen. Prijs f 18.35.

L. V. D.

DE “Practische aanwijzingen bij de pianostudie” door Tom Schults bevatten inderdaad de vele raadgevingen, die de titel belooft. Voor enigszins gevorderde pianoleerlingen bespreekt de schrijver in korte aantekeningen allerlei moeilijkheden die zich bij de studie voordoen. Een alleraardigst boekje, dat tot stand kwam dank zij de ervaringen van de auteur en van zijn vader, de bekende leraar aan het Amsterdamse Conservatorium Ulfert Schults.

Men vindt er o.a. een overzicht in vingerzettingen, een lijst met voorbeelden en een analyse van Beethoven’s “Sonate Pathétique”. Harmonia in Hilversum gaf het boekje keurig uit. Prijs f 3.20.

Bij dezelfde uitgever verscheen eveneens van de hand van Tom Schults een bundeltje pianomuziek: “Children’s Happiness”, prettige, goed klinkende, niet zo heel makkelijke stukjes. (Prijs f 2.50). En ten slotte verzorgde S. Schuitema de vierde aflevering “Oude meesters”, een goed gekozen bundel muziek voor orgel zonder pedaal of harmonium, stukken van o.a. Bach en Sweelinck. Harmonia gaf ook dit bandje uitstekend uit. Prijs f 3.25.

L. V. D.