Van Hemel’s opera “Viviane” beleefde première in studio
Eersteling op muziekdramatisch gebied
Dit is de tijd der omroepjubilea: nauwelijks een week nadat de VARA haar 25-jarig bestaan met een feestconcert had opgeluisterd, liet de KRO gisteravond in zijn studio horen, waarmee deze omroepvereniging haar kwart eeuw leven wil herdenken. Men gaf voor genodigden de première van Oscar van Hemel’s in opdracht van de jubilaris gecomponeerde opera “Viviane”, op een libretto van Louis Lutz.
Een juiste indruk van deze eersteling van Van Hemel op muziekdramatisch terrein kon men jammer genoeg moeilijk krijgen, want in de eerste plaats was het een uitvoering in concertvorm, zodat het toneelbeeld achterwege bleef. En in de tweede plaats gebruikte men deze gelegenheid om opnamen te maken, waardoor de solisten zó waren opgesteld dat hun stemmen door de microfoon wel duidelijk zullen overkomen, maar in deze situatie vaak onhoorbaar werden. Op 19 November zal de KRO het resultaat uitzenden.
Het libretto verhaalt in een soms nogal opgeschroefde taal van een soldaat die zijn geliefde heeft verlaten om te dingen naar de hand van Viviane, een bijzonder ontoegankelijke prinses die haar aanbidders de eis stelt drie vrijwel onmogelijke taken naar behoren te vervullen. Via het opsporen van een magische ring, het bezoek aan een spookkasteel en het aan het lachen brengen van Viviane, die voordien niet tot een dergelijke activiteit in staat was, wordt de soldaat met zijn vroegere geliefde verenigd.
Bizar verhaal
Ziedaar een nogal bizar verhaal dat meer heeft van een kindersprookje dan van een opera-gegeven. Er zit ook te weinig dramatische lijn in en biedt eigenlijk meer kansen voor een scenische handeling, voor een “show” van in de eerste plaats visuele beelden dan voor een muzikaal gebeuren als een opera.
Van Hemel zal dit bezwaar wel hebben onderkend, want zijn muziek is er op gericht scène voor scène een afzonderlijke, vooral realistische gestalte te geven. Een psychologisch of zelfs maar dramatisch verband werd op die wijze natuurlijk niet bereikt.
Het was zijn opdracht een goed in het gehoor liggende partituur te componeren en wat men er ook van mag zeggen, aan deze eis voldeed hij stellig. Vaak te duidelijk, zodat men over het algemeen eerder met een laat-romantische, in R. Strauss, Berlioz en Weber gedrenkte muzikale atmosfeer wordt geconfronteerd dan met een hedendaagse.
Zelfs een Nederlands folkloristisch element meende ik af en toe in deze muziek waar te nemen, en op die ogenblikken kon het gevaar van sentimentaliteit en banaliteit niet geheel worden vermeden. Toch, ondanks de genoemde bezwaren welke dus voor een deel niet aan de componist te wijten zijn, moet men respect hebben voor de technische beheersing, die Van Hemel voortdurend demonstreert.
Het instrumentale gedeelte klonk voortreffelijk, en wat men van de zangstemmen kon horen, leek uitstekend gerealiseerd. Vindingrijkheid en gevoel voor de dramatiek der situaties bleken in duidelijke mate aanwezig en slechts één onhandigheid was er begaan: het is bepaald verwarrend vijf rollen aan baritons toe te vertrouwen.
Onder de inspirerende leiding van de componist zongen Corrie Bijster, Annie Hermes, Albert in der Maur, Léon Combé, Anton Eldering, Frans van de Ven, Jan Rietvelt en Jan Keizer de solopartijen. Omroepkoor en Omroeporkest leverden eveneens goede prestaties, en het succes was groot. Vooral voor de componist die een krans van rode anjers kreeg in de vorm van een V: de V van Viviane. Ook de andere medewerkenden ontvingen bloemen.
Tot de aanwezigen behoorden dr. Vroom van het departement van O., K. en W., de burgemeester van Hilversum en het bestuur van de KRO, dat ongetwijfeld hulde verdient voor het feit dat het met een opdracht aan een Nederlandse componist zijn 25-jarig bestaan wenste te vieren.
LEX VAN DELDEN